Nadciśnienie tętnicze – choroba osób starszych

Opiekunka seniora wyjeżdżając do pracy za granicę, musi zdawać sobie sprawę, że osoba starsza narażona jest na wiele chorób.  O dolegliwościach i zaburzeniach zdrowotnych podopiecznego, opiekunka dowiaduje się już przeglądając oferty pracy agencji. Szczegółową specyfikę podają najbliżsi (najczęściej rodzina, pielęgniarki) osoby starszej.

Na całym świecie 1,3 mln osób powyżej 30 roku życia choruje na nadciśnienie tętnicze. Liczba ta systematycznie wzrasta, a w ostatnich 30-stu lat uległa podwojeniu. To choroba przede wszystkim starszych. Aż 70% osób po 65 roku życia ma problemy z nadciśnieniem i prawie każdy senior, który ukończył 85 rok. Czym jest nadciśnienie tętnicze u osób starszych i jak opiekować się chorym? Dowiesz się z dzisiejszego artykułu.

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

Poprawne ciśnienie u osoby starszej wynosi w przybliżeniu 120-129 mm Hg skurczowe i 80-84 mm Hg rozkurczowe. Seniorowie charakteryzują się wyższym ciśnieniem.  Gdy wartość osiąga ponad 147/91 mm Hg, pacjent wyróżnia się nadciśnieniem tętniczym, czyli jedną z najczęstszych chorób układu krążenia. To zaburzenie, na które częściej chorują mężczyźni.

Zagrożenie występuje w momencie, gdy ciśnienie tętnicze utrudnia krążenie krwi w układzie krwionośnym (nacisk na ścianki żył i tętnic). Chorobę można rozpoznać podczas systematycznych pomiarów ciśnienia krwi. Osoba starsza powinna monitorować poziom ciśnienia w różnych pozycjach (np. na siedząco, na stojąco), a także nie tylko w godzinach dziennych, ale również nocnych.

Wyróżniamy nadciśnienie pierwotne i wtórne. Pierwotne dotyczy ponad 90% pacjentów i wskazuje na nieznaną i złożoną przyczynę choroby. Tylko u 5–10% chorych wykazuje się, że podwyższone ciśnienie tętnicze jest objawem konkretnej choroby np. chorób tarczycy (nadciśnienie wtórne).

U osób w podeszłym wieku najczęściej występuje tzw. nadciśnienie izolowane skurczowe (ciśnienie skurczowe wzrasta do poziomu 160 mm Hg, rozkurczowe pozostaje w normie), które jest trudne do obniżenia i może zagrażać zdrowiu. Nadciśnienie tętnicze to choroba przewlekła. To ważne, aby jak najszybciej rozpoznać zaburzenia związane z krążeniem krwi w naczyniach, ponieważ z początku choroba może nie wywoływać jednoznacznych objawów.

Nadciśnienie tętnicze – objawy i zagrożenie

Podwyższone ciśnienie to główny objaw nadciśnienia tętniczego. Czynnikami zwiększającymi ryzyko problemów z układem krążenia są: nadmierny stres, niezdrowy styl życia, genetyczne predyspozycje do nadciśnienia, nadmierne spożywanie soli – złe odżywianie i co najbardziej istotne – proces starzenia się organizmu. Wiek powoduje, że ścianki naczyń sztywnieją, wyróżniają się mniejszą elastycznością i nie potrafią poradzić sobie z pompowaną przez serce krwią.

Nadciśnienie może występować również jako objaw towarzyszący innym chorobom:

• choroby nerek
• choroby tętnic nerkowych,
• otyłość (zwłaszcza otyłość brzuszna),
• nadczynność/ niedoczynność tarczycy,
• cukrzyca i miażdżyca,
• zwężenie aorty,
• zaburzenia hormonalne.

Z początku bardzo ciężko zdiagnozować nadciśnienie. Ewentualne bóle i zawroty głowy, czy też szybkie męczenie to dolegliwości, które kojarzą się przede wszystkim z przeziębieniem, osłabieniem organizmu.

Nadciśnienie rozwija się latami, a w konsekwencji może doprowadzić nawet do zawału serca lub udaru mózgu. Systematycznie uszkadza naczynia krwionośne oraz narządy, zaburzając funkcjonowanie np. nerek.

Zbyt wysokie ciśnienie, jak leczyć?

Jedynym sposobem na walkę z nadciśnieniem tętniczym jest próba obniżenia ciśnienia do wartości poniżej 147 mm Hg dla ciśnienia skurczowego. Poprawę zauważa się po regularnym stosowaniu leków przepisanych przez lekarza. Każdy pacjent posiada indywidualne zalecenia i sposób podania oraz dawkowania leków, obniżających ryzyko chorób układu krążenia (diuretyka tiazydowa i tiazydopodobna oraz antagoniści wapnia).

Wśród seniorów poważnie chorych (niedołężnych, z demencją) nie stosuje się leków hipotensyjnych, ponieważ mogą wyrządzić więcej szkód niż pozytywnych konsekwencji. Badania dowodzą, że w przypadku tej grupy społeczeństwa wyższe ciśnienie jest dopuszczalne, aby zwiększyć jakość życia osoby starszej.

Profilaktyka nadciśnienia tętniczego u seniora

Leczenie farmakologiczne nie wystarczy, aby zachować kontrolę nad zdrowiem seniora. Niezwykle ważna jest profilaktyka, która zapobiega rozwojowi choroby. Jaka jest rola opiekunki do osób starszych we wsparciu seniora z nadciśnieniem tętniczym?

Bardzo ważne jest przekonanie osoby starszej do leczenia. Niepokój mogą wzbudzać: bóle głowy, duszności, szum w uszach, krwawienie z nosa, kołatanie serca, zimne poty, ogólne zmęczenie, wypieki na twarzy, czy też mroczki przed oczami. Gdy okaże się, że osoba starsza choruje na nadciśnienie tętnicze, opiekun powinien przede wszystkim przypominać o regularnym spożywaniu leków i pomiarze ciśnienia.

W przypadku chorób układu krwionośnego szczególnie ważna jest odpowiednia dieta seniora. Bardzo często obowiązek gotowania spoczywa na opiekunce do osoby starszej. Dania powinny być bogate w: warzywa i owoce, nasiona roślin strączkowych z wysoką ilością błonnika, produkty pełnoziarniste, kwasy omega 3, chude mięso oraz produkty mleczne – koniecznie z mniejszą ilością tłuszczy. Należy unikać dań wysokoprzetworzonych i bogatych w tłuszcze oraz cholesterol, czerwonego mięsa, słodyczy, słonych przekąsek. Idealną dietą dla osób z nadciśnieniem tętniczym jest DASH.

Przed Tobą praca z osobą starszą z wysokim ciśnieniem? Nie przejmuj się, wszystko będzie dobrze! Zadbaj o zredukowanie stresu w życiu seniora, częsty wypoczynek na świeżym powietrzu, a także przestrzegaj chorego przed niekorzystnym wpływem używek na schorowany organizm.