Profilaktyka upadków osób starszych – proste zasady dla poprawy bezpieczeństwa seniorów

Jak podnieść starszą osobę z podłogi? Jak reagować na brak sił u osoby starszej? I jak zabezpieczyć dom seniora? W tym artykule omawiamy profilaktykę upadków seniorów, aby zapewnić bezpieczeństwo Twoim bliskim i podopiecznym.

Dlaczego osoby starsze tak często upadają?

Szacuje się, że 10% wszystkich upadków w Polsce stanowi przyczynę hospitalizacji i aż 70% hospitalizowanych osób stanowią kobiety po 65. roku życia. Co więcej, na skutek powikłań po upadkowych umiera od 5 do 20% osób starszych, a znacząca część seniorów nigdy nie powraca do pełnej sprawności fizycznej[1].   Jest to związane z utratą masy mięśniowej typową dla wieku starczego, przyjmowanymi lekami, obniżeniem ciśnienia krwi podczas wstawania z pozycji leżącej lub siedzącej, a także takimi zjawiskami, jak naruszenia równowagi, czy zaburzenia chodu u osób starszych[2]. Natomiast wśród zewnętrznych czynników ryzyka upadków można wymienić niebezpieczne warunki w domu, takie jak nieprzylegające do podłogi dywany, brak poręczy, nieodpowiednie oświetlenie, czy luźne kable.

Upadek na plecy – konsekwencje

Upadek na plecy u seniorów może mieć poważne konsekwencje ze względu na naturalne zmiany związane z wiekiem.

Oto niektóre z możliwych skutków upadków osób starszych:

• Złamania kości – starsze osoby są bardziej podatne na złamania kości, zwłaszcza w obrębie kręgosłupa. Co więcej, złamania u seniorów dłużej się goją i mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak utrata mobilności.
• Obrażenia mięśni i stawów – upadek może spowodować urazy mięśni i stawów, co może prowadzić do bólu i dyskomfortu oraz ograniczenia ruchomości.
• Urazy psychiczne – upadki mogą skutkować lękiem, co skutkuje ograniczeniem aktywności i mobilności, a także brakiem sił u osoby starszej, a tym samym pogorszenia jakości jej życia.

Jak zapobiegać upadkom?

Poniżej znajdziesz sposoby, które pomogą zminimalizować ryzyko upadków.

Ocena domu pod kątem bezpieczeństwa

Na początek musisz przeprowadzić ocenę domu lub mieszkania seniora pod kątem bezpieczeństwa. Warto zadbać o bezpieczeństwo poprzez mocowanie dywanów, poprawę oświetlenia oraz instalację poręczy i uchwytów w strategicznych miejscach, takich jak korytarze, łazienki i schody.

Podczas oceny domu pod kątem bezpieczeństwa można zidentyfikować szereg potencjalnych zagrożeń, które mogą zwiększać ryzyko upadków u osób starszych. Oto kilka z nich:

• Niewłaściwie położone dywany, które mogą stanowić przeszkodę lub spowodować potknięcie.
• Brak poręczy lub uchwytów w miejscach, takich jak schody, łazienka czy korytarze.
• Niedostateczne oświetlenie, zwłaszcza w nocy, co może utrudniać widoczność i prowadzić do potknięć.
• Mokre lub śliskie powierzchnie, takie jak podłogi w łazience lub kuchni, które mogą być niebezpieczne.
• Niebezpieczne lub trudno dostępne miejsca, np. wysoko umiejscowione półki, które wymagają sięgania na wysokość, co może prowadzić do utraty równowagi.
• Przeszkody w przejściach, takie jak małe meble, które mogą utrudniać swobodne poruszanie się po domu lub mieszkaniu.

Gadżety zwiększające bezpieczeństwo

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele technologicznych rozwiązań i gadżetów, które mogą pomóc w monitorowaniu i zapobieganiu upadkom. Do takich rozwiązań należą m.in. czujniki ruchu, mobilne aplikacje oraz przyciski alarmowe, które umożliwiają szybką reakcję w przypadku wypadku. Dzięki nim możliwe jest szybkie wezwanie pomocy w razie potrzeby.

Ponadto dom seniora warto wyposażyć w odpowiednie oświetlenie, najlepiej takie, które łączy się z aplikacją lub jest wyposażone w czujnik ruchu. W łazience najlepiej zamontować dodatkowe uchwyty, które ułatwią osobie starszej korzystanie z toalety, wanny i prysznica, a z reszty mieszkania lub domu usunąć wszelkie niepotrzebne meble i ozdoby.

Co zrobić w przypadku upadku i jak podnieść starszą osobę z podłogi?

Na początek pamiętaj o zachowaniu spokoju i trwaniu przy osobie starszej, aby zapewnić jej poczucie bezpieczeństwa. Następnie oceń stan zdrowia seniora i sprawdź, czy nie doznał poważnych obrażeń. Podczas podnoszenia starszej osoby z podłogi unikaj gwałtownych ruchów i stosuj odpowiednią technikę – uklęknij obok seniora i złap go pod ramionami, po czym delikatnie pomóż mu się podnieść.

Ćwiczenia na równowagę dla osób starszych

Regularna aktywność fizyczna jest niezwykle istotna dla zapobiegania upadkom u osób starszych. Wykonywanie ćwiczeń na równowagę oraz wzmacnianie mięśni może znacząco zmniejszyć ryzyko upadków. Przykładowe ćwiczenia na równowagę dla osób starszych obejmują zajęcia fitness, pływanie, jogę, pilatess lub rozciąganie. Senior może wykonywać je samodzielnie, korzystając z filmów instruktażowych dostępnych na platformie YouTube, bądź zapisać się na specjalne zajęcia dla seniorów.

Podsumowanie

Wdrożenie tych prostych kroków i dbanie o bezpieczeństwo w domu może znacząco zmniejszyć ryzyko upadków seniorów, przyczyniając się do poprawy ich jakości życia i samopoczucia.

[1] https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/profilaktyka-upadkow-osob-starszych#:~:text=Szacuje%20się%2C%20że%20corocznie%20w,osób%20starszych%20nie%20są%20dobre.

[2] https://www.nia.nih.gov/health/falls-and-falls-prevention/falls-and-fractures-older-adults-causes-and-prevention