Jak rozpoznać objawy hipoglikemii i hiperglikemii u seniora? Symptomy niedocukrzenia i przecukrzenia oraz sposoby szybkiego reagowania

Cukrzyca to jedna z najczęściej występujących chorób przewlekłych u osób starszych. Po 65. roku życia ryzyko jej wystąpienia znacznie wzrasta. W tym wieku zmniejsza się aktywność fizyczna, zmienia się dieta, a organizm staje się bardziej podatny na zmiany metaboliczne. Wszystko to sprawia, że kontrola poziomu cukru we krwi staje się nie tylko wyzwaniem, ale i koniecznością, dlatego dziś omawiamy objawy hipoglikemii oraz hiperglikemii.

Czym jest hipoglikemia?

Hipoglikemia oznacza spadek poziomu glukozy we krwi poniżej normy. Za wartość krytyczną uważa się poziom poniżej 70 mg/dl. Prawidłowy poziom cukru u 70 latka wynosi zazwyczaj od 80 do 140 mg/dl w ciągu dnia, zależnie od pory i stanu zdrowia.

Niedocukrzenie może pojawić się nagle, nawet u osoby, która dotąd miała dobrze kontrolowaną cukrzycę. Powodem może być pominięcie posiłku, zbyt duża dawka leków, nadmierny wysiłek fizyczny lub infekcja. Objawy hipoglikemii mogą pojawić się nagle i nasilać się w ciągu kilku minut.

Jakie są najczęstsze objawy hipoglikemii?

Oto najczęstsze symptomy niedocukrzenia:

• Nagłe osłabienie, które może prowadzić do utraty równowagi lub upadku,
• Nadmierne pocenie się, nawet bez wysiłku fizycznego,
• Bladość i uczucie zimna,
• Drżenie rąk, które może być błędnie interpretowane jako objaw chorób neurologicznych,
• Dezorientacja, trudności z koncentracją i logicznym myśleniem,
• Zaburzenia widzenia, jakby „mgła” przed oczami,
• Nagłe zmiany nastroju, drażliwość, niepokój,
• Przyspieszone bicie serca, uczucie niepokoju.

W skrajnych przypadkach niedocukrzenie może prowadzić do drgawek, utraty przytomności, a nawet śpiączki.

Czym jest hiperglikemia?

Hiperglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi jest zbyt wysoki, zazwyczaj powyżej 180 mg/dl. Jeśli stan ten utrzymuje się dłużej, może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak uszkodzenie nerek, wzroku, nerwów i naczyń krwionośnych.

U seniorów szczególną uwagę należy zwracać na hiperglikemię poposiłkową, która może nie dawać od razu oczywistych objawów, ale powoduje przewlekłe zmęczenie i pogorszenie jakości życia. Objawy hiperglikemii rozwijają się stopniowo i mogą zostać przeoczone, jeśli nie zwrócimy uwagi na subtelne sygnały organizmu.

Jakie są najczęstsze objawy hiperglikemii?

Do najczęstszych objawów wysokiego poziomu cukru u seniora należą:

• Silne pragnienie, którego nie da się zaspokoić nawet po wypiciu dużych ilości płynów,
• Częste oddawanie moczu, w tym w nocy,
• Suchość w ustach i nieprzyjemny zapach z ust,
• Osłabienie i zmęczenie, brak energii do codziennych czynności,
• Bóle głowy, zawroty głowy,
• Niewyraźne widzenie, trudności z ostrzeniem obrazu,
• Nudności, czasem nawet wymioty,
• Skłonność do infekcji, szczególnie dróg moczowych i skóry.

Dlaczego u seniorów objawy mogą być mniej oczywiste?

Z wiekiem organizm reaguje wolniej na zmiany poziomu cukru. Układ nerwowy, odpowiedzialny za odczytywanie i przekazywanie sygnałów z organizmu, działa mniej sprawnie. Osłabiony układ nerwowy i krążeniowy może sprawić, że klasyczne symptomy, takie jak drżenie czy przyspieszone bicie serca, będą mniej wyraźne lub w ogóle niewidoczne.

Co więcej, osoby starsze często przyjmują wiele leków (polipragmazja), których skutki uboczne mogą maskować symptomy. Co więcej, objawy hipoglikemii i hiperglikemii często mylone są z demencją, osłabieniem związanym z wiekiem, depresją lub skutkami ubocznymi innych chorób.

Dlatego tak ważne jest, by opiekunowie i bliscy seniora byli wyczuleni na nietypowe zmiany w zachowaniu, nastroju czy sprawności fizycznej. Regularna obserwacja i dobra komunikacja z lekarzem prowadzącym to podstawa skutecznej opieki.

Szybka reakcja – co robić w przypadku hipoglikemii i hiperglikemii?

W przypadku podejrzenia hipoglikemii konieczne jest szybkie działanie, aby przywrócić bezpieczny poziom glukozy i uniknąć pogorszenia stanu zdrowia. Nie wolno lekceważyć nawet łagodnych objawów, ponieważ hipoglikemia może eskalować bardzo szybko. W tej sytuacji należy:

1. Podaj seniorowi szybko przyswajalne źródło cukru, np. glukozę w tabletkach, sok owocowy lub kostkę cukru.
2. Odczekaj 10-15 minut i zmierz poziom cukru we krwi.
3. Jeśli wynik nadal jest niski lub objawy się utrzymują, powtórz podanie cukru.
4. W przypadku utraty przytomności nie podawaj nic doustnie – wezwij natychmiast pogotowie. Liczy się czas!

W przypadku podejrzenia hiperglikemii równie ważne jest szybkie działanie i ocena sytuacji. Zignorowanie objawów może prowadzić do groźnego odwodnienia i kwasicy ketonowej. Działaj w następujący sposób:

1. Zachęć seniora do picia wody w małych porcjach, aby zapobiec odwodnieniu.
2. Zmierz poziom glukozy we krwi.
3. Skontaktuj się z lekarzem, zwłaszcza jeśli poziom cukru przekracza 300 mg/dl lub pojawiają się objawy kwasicy ketonowej (np. owocowy zapach z ust, trudności z oddychaniem).
4. Niezwłocznie skorzystaj z pomocy medycznej w razie pogorszenia stanu.

Podsumowanie

Regularna kontrola, świadomość objawów, właściwa dieta, aktywność fizyczna i współpraca z lekarzem prowadzącym to podstawowe filary skutecznego zarządzania cukrzycą w podeszłym wieku. Szybka reakcja na objawy wysokiego cukru lub niedocukrzenia może uratować zdrowie, a nawet życie.